• CS1: NTT12, Thống Nhất Complex,
    82 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội.
  • CS2: NTT06, Thống Nhất Complex,
    82 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội
  • CS3: 12A Khu C Đô thị A10 Nam Trung Yên,
    Trung Hòa, Cầu Giấy
  • Hotline: 0911 190 991 - 0973872184 - 0981571746

Tổng hợp các loại dấu ngoặc trong toán học

16/01/2025 - 10:40 PM - 104 Lượt xem

Quy tắc dấu ngoặc là một trong những kiến thức cơ bản và quan trọng của chương trình Toán lớp 6. Để giúp các em học sinh nắm vững nội dung bài học này, bài viết dưới đây sẽ tóm tắt lý thuyết Toán lớp 6 Bài 15: Quy tắc dấu ngoặc theo sách Kết nối tri thức một cách chi tiết và dễ hiểu nhất.

Nguồn gốc của dấu ngoặc 

Ngày xửa ngày xưa, khi chưa có dấu ngoặc, các nhà toán học gặp rất nhiều khó khăn khi viết những phép tính dài. Họ không biết nên tính phép tính nào trước, phép tính nào sau, dẫn đến kết quả bị nhầm lẫn.

Để giải quyết vấn đề này, nhà toán học người Pháp François Viète đã sáng tạo ra dấu ngoặc đơn vào thế kỷ 16. Sau đó, dấu ngoặc vuông và dấu ngoặc nhọn cũng lần lượt ra đời, giúp cho việc biểu diễn các phép tính trở nên rõ ràng và logic hơn.

Vai trò của dấu ngoặc

Dấu ngoặc giúp cho các biểu thức toán học trở nên rõ ràng, chính xác và dễ hiểu hơn. Nhờ có dấu ngoặc, chúng ta có thể:

  • Tránh nhầm lẫn trong tính toán: Việc sử dụng dấu ngoặc giúp xác định thứ tự thực hiện các phép tính, từ đó tránh được những sai sót không đáng có.
  • Biểu diễn các biểu thức phức tạp: Dấu ngoặc cho phép chúng ta biểu diễn những biểu thức toán học phức tạp một cách ngắn gọn và dễ hiểu.

Các loại dấu ngoặc và cách sử dụng

Dấu ngoặc đơn ()

Dấu ngoặc đơn được sử dụng để:

  • Gom nhóm các phép tính: Khi gặp dấu ngoặc đơn, chúng ta sẽ ưu tiên thực hiện các phép tính bên trong ngoặc đơn trước.

Ví dụ: 3 + (2 x 4). Ta sẽ tính 2 x 4 = 8 trước, sau đó mới tính 3 + 8 = 11.

  • Phân biệt thứ tự phép tính: Trong một biểu thức có nhiều phép tính, dấu ngoặc đơn giúp xác định rõ ràng thứ tự thực hiện các phép tính.

Ví dụ: 10 – (5 + 2) = 3, nhưng 10 – 5 + 2 = 7. Kết quả khác nhau là do cách sử dụng dấu ngoặc đơn.

Dấu ngoặc vuông []

Dấu ngoặc vuông thường được sử dụng khi:

  • Biểu thức có nhiều dấu ngoặc lồng nhau: Dấu ngoặc vuông sẽ bao ngoài dấu ngoặc đơn, giúp chúng ta dễ dàng nhận biết thứ tự thực hiện các phép tính.

Ví dụ: 5 x [2 + (3 – 1)]. Ta sẽ tính 3 – 1 trước, rồi đến 2 + 2, cuối cùng là 5 x 4.

  • Biểu diễn khoảng, đoạn, ma trận: (Kiến thức này các bạn sẽ được học kỹ hơn ở các lớp trên).

Dấu ngoặc nhọn {}

Dấu ngoặc nhọn thường được dùng để:

  • Biểu diễn tập hợp: Tập hợp là một nhóm các đối tượng có chung một tính chất nào đó.

Ví dụ: Tập hợp các số tự nhiên nhỏ hơn 5 là {0, 1, 2, 3, 4}.

Các loại dấu ngoặc khác

Ngoài ba loại dấu ngoặc phổ biến mà chúng ta vừa tìm hiểu, trong toán học còn có một số loại dấu ngoặc khác, tuy ít gặp hơn nhưng cũng rất thú vị.

  • Dấu ngoặc kép “”: Các bạn thường gặp dấu ngoặc kép trong môn Tiếng Việt đúng không nào? Trong toán học, dấu ngoặc kép đôi khi được dùng để biểu diễn một đoạn văn bản hoặc một chuỗi ký tự.
  • Dấu ngoặc góc <>: Dấu ngoặc góc thường được sử dụng trong hình học hoặc trong một số lĩnh vực toán học chuyên sâu hơn, ví dụ như để biểu diễn vector.
  • Dấu trị tuyệt đối ||: Hai dấu gạch thẳng đứng này được gọi là dấu trị tuyệt đối. Dấu trị tuyệt đối của một số bất kỳ luôn cho ra kết quả là một số không âm. Ví dụ: trị tuyệt đối của -5 là 5, trị tuyệt đối của 5 cũng là 5.

Thứ tự ưu tiên khi có nhiều dấu ngoặc

Khi gặp một bài toán có nhiều dấu ngoặc, chúng ta cần nhớ quy tắc sau:

  • Ưu tiên ngoặc đơn trước: Thực hiện các phép tính bên trong dấu ngoặc đơn trước tiên.
  • Tiếp theo là ngoặc vuông: Sau khi đã tính xong các phép tính trong ngoặc đơn, ta sẽ thực hiện các phép tính bên trong ngoặc vuông.
  • Cuối cùng là ngoặc nhọn: Ngoặc nhọn được tính cuối cùng.

Ví dụ: 2 + {3 x [4 + (5 – 2)]} = 2 + {3 x [4 + 3]} = 2 + {3 x 7} = 2 + 21 = 23

Kết luận

Hiểu rõ về quy tắc dấu ngoặc sẽ giúp các em tự tin hơn khi giải quyết các bài toán. Nếu các em muốn khám phá thêm nhiều điều thú vị về toán học, cũng như rèn luyện kỹ năng giải toán hiệu quả, hãy đến với Cmath! Trung tâm Cmath với đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy hiện đại sẽ đồng hành cùng các em trên con đường chinh phục môn Toán.